کاراگینان (Carrageenan)
که از خانواده سولفاته خطی پلیساکارید میباشد، صمغی است که از جلبک دریایی قرمز استخراج میشود. انواع مختلفی از کاراگینان وجود دارد که در پختوپز مورد استفاده قرار میگیرد. گونه کاپا کاراگینان بیشتر در خمیر و کره استفاده میشود تا حالت ژلهای طبیعی ایجاد شود.
انواع کاراگینان :
به صورت نمکهای مختلف یا نمکهای مخلوط استر سولفات وجود دارد به انواع کاپا، آیوتا و لامبدا تقسیم میشود، که هر کدام حلالیت و خواص ژل کنندگی متفاوتی دارند نوع کاپا و آیوتا درآب داغ (حرارت بالاتر از ۷۱ درجه سانتی گراد) حل میشوند و به ترتیب در حضور کاتیونهای پتاسیم و کلسیم ژلهای قابلبرگشت تشکیل میدهند. ژلهای حاصل از نوع کاپا شکننده بوده و حالت تراوش بیشتری از خود نشان میدهد. درحالیکه ژلهای آیوتا کشسانی و کشش بیشتری داشته و حالت تراوش و سینرسیس از خود نشان نمیدهند. نوع لامبدا در آب سرد محلول است ولی ژل تشکیل نمیدهد. کاپا و آیوتا کاراگینان با پروتئینهای شیر واکنش نموده و همراه با سایر صمغها از تراوش آب یا سرم شیر به بیرون جلوگیری میکنند. مقدار ۱٪ تا ۳٪ درصد آن باعث تثبیت پروتئینهای شیر میشود و در غلظت ۵/۰ تا ۱ درصد ژل تشکیل میدهد. در فراوردههای لبنی، دسرهای ژلهای و ژلههای کم کالری مصرف میشود. درسیستمهایی که محیط آن را آب تشکیل میدهد ۲/۰ تا ۱ درصد و درسیستمهای شیر ۰۱/۰ تا ۲۵/۰ درصد کاراگینان توصیه میگردد.